Sinds mijn zoon naar judo gaat, is een nieuw jargon ons leven binnengeslopen.
Hij is dol op de sport, maar ook op de nieuwe woorden. Op zijn dojo hebben ze een tatami en de meester in derde dan.
Elke sport heeft zijn eigen jargon. Net als elk beroep en elke hobby. Daarom zie je veel jargon op websites. En dat is maar goed ook. Jargon werkt.
Houvast
In richtlijnen voor internetteksten word je als schrijver veelal gemaand geen jargon te gebruiken. Terwijl jargon zo handig en kernachtig kan zijn. Taal die de gebruiker houvast en herkenning geeft.
Jargon heeft twee wezenlijke sociale functies: het verbindt en het sluit uit. Het verbindt de mensen die het jargon spreken en verstaan, en het sluit de buitenwacht uit, die het jargon niet machtig is.
Ontkokeren
Jargon werkt niet als je wilt communiceren met een breed, amorf publiek. Daarom is het verstandig als de gemeentevoorlichter op de website voor de burgers niet schrijft over ontkokeren maar over samenwerken. Maar schrijft hij voor zijn collega's, bijvoorbeeld op het intranet van de gemeente, dan is ontkokeren de enig juiste term. Het is de term die de collega's onderling hanteren en verwachten (net als terugkoppelen, implementeren en interactieve beleidsvorming).
Mestafzet
Of neem het formulier 'Opgave aanvullende gegevens landbouwbedrijven meststoffen en dieren' op de website van het ministerie van Landbouw. Dit bevat veel jargon (mestafzet en diercategorienummer). Een voorstel om het te vertalen naar algemeen gangbaar Nederlands haalde het niet. De doelgroep, veehouders, hebben geen probleem met dit jargon en zouden zich zelfs storen aan vereenvoudigd taalgebruik, redeneerde het ministerie.
Rating bonds
Zoiets overkwam me toen ik teksten schreef voor de website van een groot concern. De afdeling die ging over de relatie met beleggers en investeerders (investeer relations) wilde geen eenvoudig taalgebruik op haar deel van de verder toegankelijk geschreven website. 'Wij willen helemaal geen bezoekers die onze taal niet snappen'. Professionals in de financiële wereld zouden de informatie minder serieus nemen wanneer woorden als rating en bonds worden vervangen door 'rangschikking' en 'waardepapieren'. Tegelijkertijd wordt de informatie hierdoor mineur toegankelijk voor niet-specialisten.
SOA
Gebruik jargon wel in de juiste context. Ik kwam een blog tegen met allerlei artikelen over SOA. Op een website van informatie-architecten, dus het ging niet over Seksueel Overdraagbare Aandoeningen, maar over Service Oriented Architecture.
Gebruik jargon ook voor het juiste publiek. In veel bedrijven is het woord bila (van bilateraaltje) gangbaar als aanduiding voor een overleg van twee personen. Maar als je een militair vraagt om een bila, dan komt hij met een legergroene regenjas aan (gemaakt van bilaminaat).
IBO'en
Het leger, met al zijn afkortingen, heeft een schat aan jargon. Hier dient het ook een andere functie: als bron van humor. Een soldaat die gaat IBO'en, gaat op Inspectie Binnenkant Oogleden (een dutje doen dus).
Zijn je persona's (ontwerpers-jargon voor de beoogde gebruikers) bekender met jargon dan met algemene taal, gebruik dan jargon. Voor het goed functioneren van een website is het van belang dat gebruikers de woorden, waarvan de website gemaakt is, zonder nadenken herkennen en verwerken.
Net als mijn zoon, toen hij me laatst pootje haakte. 'Is dat een half punt of een heel punt?', probeerde ik sportief te doen. 'Een ippon papa, weet je dat nou nog niet?'
