Bij mij in de straat woont een mevrouw die heel graag een praatje maakt met haar buurtbewoners. Waarbij het karakter van het gesprek is: zij praat en jij luistert.

Af en toe mag je een welgemeend 'm-m' of 'nou zeg!' bijdragen, maar verder is zij degene die het gesprek voert. Mijn kinderen noemen haar Mevrouw Praatgraag (en ik ook, eerlijk gezegd).

Dialoog

Mevrouw Praatgraag heeft niet zo goed in de gaten dat een dialoog bestaat uit twee partijen die afwisselend de rol van zender en ontvanger spelen. En dat haar gesprekspartners soms de rust hebben om eens lekker naar haar te luisteren, maar soms ook niet. Zij neemt het initiatief en laat het niet meer los, ook al vertoont de ander signalen (om zich heen kijken, horloge checken, sleutelbos rinkelen) dat het weer welletjes is.

Op internet kom je Mevrouw Praatgraag ook geregeld tegen. De tekst van menige website gedraagt zich hetzelfde. Als een zender die louter informatie stuurt naar ontvangers.

Websites als conversaties

Het zender-model is prima hanteerbaar als je teksten maakt voor een boek, magazine of andere print-uiting. Daar heb je als schrijver het initiatief. Bij websites is dat omgekeerd. Het bezoek aan een website is het begin van een dialoog die in gang wordt gezet door de bezoeker. Die bezoeker heeft een bepaald doel voor ogen: iets doen, iets zoeken, informatie halen of informatie brengen.

Websites zijn geen distributiekanalen in een informatiemaatschappij, het zijn informatiekanalen in een conversatie-maatschappij. Zeker door de ontwikkeling van social media, waarbij de inhoud wordt aangedragen door de gebruikers, lopen de rollen van zender en ontvanger voortdurend door elkaar.

Toeren of rpm?

Dat heeft een ingrijpend gevolg voor de teksten en het taalgebruik op websites. Teksten bieden de bezoeker ondersteuning bij het bereiken van zijn doel. Dat betekent dat je de voorkeur moet geven aan de woorden die de bezoeker gebruikt. Is het een wasautomaat, een was-droogcombi of een wasmachine? En gebruik je in de beschrijving van het apparaat het woord 'toeren' of de afkorting 'rpm'?

Het betekent bovendien dat het woordgebruik ontstaat vanuit een geheel andere houding: van sturend en overtuigend ('wij zijn de beste') naar hulpvaardig en empathisch ('om uw doel te bereiken kunt u het beste...').

Hoe langer hoe ongeloofwaardiger

Bovenal, en dfat is voor sommige tekstschrijvers wel even slikken, zijn lang niet alle soorten bezoekers gediend met hele teksten die ze echt moeten lezen. Wel met woorden die ze scannen en herkennen. En áls de bezoeker zich tijd gunt om teksten te lezen, is het lang niet zeker dat hij ze wel geloofwaardig vindt. Internetgebruikers geloven eerder twee korte beoordelingen van andere bezoekers, dan een hele site vol tekst van de zender aan de ontvanger.

Vorige week ontdekte ik dat ook Mevrouw Praatgraag afstand kan doen van haar vertrouwde zender-stijl. Ik snelde het huis uit om mijn dochter te roepen, er was een dringend telefoontje. Bijna botste ik tegen Mevrouw Praatgraag op. Van de weeromstuit liet ze mij de conversatie in gang zetten. 'Heeft u mijn dochter gezien?'. Het antwoord: 'Op het schoolplein'.

Bedankt, lieve Mevrouw Praatgraag! Precies de informatie die ik wilde hebben, op het juiste moment. Uw tekst leidde tot een optimale gebruikerservaring.